[autumn cherry blossoms]

ανεξήγητη [;] 'βουτιά' σήμερα. ίσως να φταίει ο λονδρέζικος καιρός, ίσως η αναπάντεχα δυνατή ταινία, cherry blossoms, της doris dorrie χτες. [θά 'λεγες ότι κι αυτή, σαν τον άλλον 'ακαλλιέργητο ποιητή' του κινηματογράφου, τον κιμ κι-ντουκ, 'δεν ξέρει' από σινεμά - αλλά [γι' αυτό ακριβώς;] το χρησιμοποιεί γιά να πει ιδιοφυώς μιά πολύ προσωπική ιστορία. ο γκοντάρ θα είναι υπερήφανος]. ευτυχώς όμως υπάρχει και ο ιγνάτιος παντερέφκσι, και ο σοπέν του. [γιατί ο ύπνος και οι κυριακάτικες εφημερίδες είναι εύκολη αλλά λιγάκι επικίνδυνη συνταγή... :-)]

φωτ. από την ταινία

'ciao' / yen tan & 'better things' / duane hopkins

μιά καλή έναρξη στις φετινές 'νύχτες πρεμιέρας'

το ciao του yen tan αποδεικνύει πως, με απλώς επαρκείς ηθοποιούς και προσεκτική φωτογραφία -γιά να μην κραυγάζουν οι αδυναμίες της ψηφιακής εικόνας- μπορείς να κάνεις μιά στέρεη, συγκινητική χωρίς να γίνεται μελό, καλή ταινία - αρκεί να έχεις ένα σφιχτό, καλοφτιαγμένο, σχετικά πρωτότυπο, αλλ' όχι τραβηγμένο, σενάριο, με σαφείς προθέσεις, και να μην ξεχνάς πως ο κινηματογράφος είναι πρωτίστως κινούμενες εικόνες. οι αρετές του σεναρίου ήταν πασιφανείς - θα επιμείνω μόνο λίγο στην σημασία της εικόνας ως του βασικού μέσου να αφηγηθείς και να υπαινιχθείς, που δεν λησμόνησε -όπως πλείστοι όσοι ανεξάρτητοι αμερικανοί- ο γιέν ταν: π.χ. στην κορύφωση του έργου, με το βιντεάκι του θανόντος να τραγουδά, ή στά τελικά πλάνα της ταινίας

[ανεκδοτολογικά, έχουν πολύ ενδιαφέρον οι σημειώσεις του σκηνοθέτη γιά την καταγωγή της ταινίας, και τα γυρίσματα..]

το better things, την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του duane hopkins, την περίμενα πώς και τι. πέφτοντας τυχαία πάνω στο field [πάλι στις 'νύχτες πρεμιέρας', το 2002;], είχα μείνει με το στόμα ανοιχτό: ασυνήθιστα 'απλή' φωτογραφία, λιγοστές λέξεις, η ανεξήγητη [;] παιδική βία. το love me or leave me alone, αργότερα, στα ίδια χνάρια, αν και λιγότερο δυνατό. δυστυχώς, δεν νομίζω πως αυτός ο κινηματογραφικός του τρόπος -κοφτό μοντάζ, σχεδόν ακίνητη κάμερα, συχνότατα ακίνητοι ηθοποιοί- κατάφερε να λειτουργήσει με την ίδια επιτυχία και στο μεγάλο μήκος. υπάρχει πάντα η ενδιαφέρουσα ματιά - που έχει όμως ήδη αρχίσει να διαβρώνεται από ολισθήματα στην καλλιγραφία [π.χ. τα χελιδονάκια στο πιάτο με τα ψίχουλα, μετά την λέξη "αγάπη"]. όμως ο χειρισμός του χρόνου -ας θυμηθούμε τον μάστορα ταρκόφσκι, αλλά και τον 'πρόγονο' του hopkins, terence davies- μου μοιάζει προβληματικός: ο τόσος κατατεμαχισμός του εξαφανίζει τον οιονδήποτε ρυθμό, υποβιβάζοντας την ταινία σε μιάν ασπόνδυλη σειρά από ωραία πλάνα, και ενίοτε ενδιαφέροντες συνειρμούς

[night and the city]

υπάρχουν νουάρ ψυχρά και στυλιζαρισμένα, κι άλλα πιό 'βρώμικα'. η νύχτα και η πόλη του ντασσέν πάλι, είναι φτιαγμένη μ' ένα μίγμα ρεαλισμού -π.χ. στους χώρους- και ευγενούς απόστασης - π.χ. στην ηθοποιία. και είναι όλοι τους εξαιρετικοί: από την έστω κάπως σχηματική μα πανέμορφη τζην τήρνυ, ώς τον εντελώς σύγχρονου ύφους -κασσαβέτη avant la lettre- χιού μάρλοου [που παίζει τον καλλιτέχνη συγκάτοικό της, άνταμ], περνώντας από το απόλυτο κάθαρμα υπολογισμού, τον nosseross [να πρόκειται όντως γιά 'νοσηρό';] του φράνσις λ. σάλλιβαν, που καταφέρνει να μην γίνει ούτε στιγμή αληθινά αντιπαθής. η χρήση της κάμερας και η καθοδήγηση των ηθοποιών είναι, όπως και νά 'χει, πολύ ανώτερη από τον μέσο όρο του είδους

δυο αξέχαστες στιγμές λεπτής μαεστρίας και μεγάλης δύναμης, γιά μένα:

το πλάνο στο μπαρ, με τον νόσσροσς πλάτη εμπρός αριστερά, και την μαίρη πρόσωπο στο βάθος δεξιά, σε μιά σύντομη συνομιλία γιά τον φάμπιαν - κι ένα απ΄τα τελευταία, με την συγκλονιστική μωρήν ντηλαίηνυ ως άννα ο' λήρυ να παραστέκει τον χάρρυ: η ελαφριά παλινδρομική κίνησή της ανάμεσα νανούρισμα και θρήνο

[το κακό [και όχι μόνο]]

ετοιμαζόμουνα να γράψω: 'τώρα ξέρω ποιός είναι -γιά φέτος τουλάχιστον- ο καλός αμερικάνικος κινηματογράφος - αφήνοντας την ιδιότυπη περίπτωση του todd haynes απ' έξω'. αλλ' ευτυχώς δεν χρειάζεται πάντα να διαλέγουμε την κική ή την κοκό

ωστόσο, περιοριζόμενοι και μόνο στο 'κακό', κεντρικό θέμα του no country for old men [και να συγχαρούμε γι' άλλη μιά φορά την εταιρεία διανομής γιά την ανεκδιήγητη μετάφραση: παρερμηνεία του δεν είναι τόπος τούτος γιά τους γέρους; λιγότερο μακρυνάρι; πιό πιασάρικια; [no prizes]] των cohen, νομίζω πως ο paul thomas anderson τους βάζει στα γυαλιά με το there will be blood. εδώ συνεχής τονισμός αποχρώσεων, μεταπτώσεων, συνθετότητας όλων των χαρακτήρων [το 'κακό' βγαίνει ενίοτε μέσ' απ' τον καθένα [μας]] - εκεί, καρτουνίστικες συμπεριφορές -όσο κι αν ήταν εντυπωσιακός ο javier bardem- αλλά χωρίς έστω το τερατώδες, [αυτο]σαρκαστικό ένδυμα του tarantino ή του oliver stone [ακόμα κι αν δεχτούμε ότι κάποια ειρωνεία υπήρχε κι εδώ -κυρίως στην ερμηνεία του tommy lee jones- παρέμενε αρκούντως αδιόρατη], και ανεξήγητα -βάσει όσων έχουν προηγηθεί με τους κοέν- αδιάφορη έως κακή κινηματογραφία [τι ήταν, π.χ., αυτό το τετριμμένο μοντάζ: μπούστο ανδρός που περπατάει-μπόττες-μπούστο;! ή το ξεκούρδισμα ρυθμού προς το τέλος, για να 'βγει' το βιβλίο;] στους μεν, εντυπωσιασμός που κυλά - στον δε, καθήλωση κατά τη διάρκεια, και σκέψη μετά. [καμμία σύγκριση, επίσης, στην συνολική ποιότητα ερμηνειών, φωτογραφίας, μοντάζ, κ.ο.κ..]

μπορώ να εικάσω -χαιρεκακώντας- την λογική των όσκαρ ['ας σαρώσουν τα τρελλούτσικα αδέλφια που μας δείχνουν επιτέλους -τι θέλαμε και τους δίναμε γιά 'κείνο το fargo;!- ότι το κακό εισάγεται απ' το μεξικό, ενώ εμάς τους αμερικανούς, είτε μας έχει ξεπεράσει η εποχή, είτε είμαστε απλώς αθώοι φτωχομαλάκες'], αλλ' ως συνήθως, μου διαφεύγει η λογική των διθυραμβικών κριτικών

declaration of conflicts of interest: έχω δει όλες τις ταινίες του π.τ.άντερσον -και μου έχουν αρέσει όλες- ενώ των κοέν μου έχουν ξεφύγει κάμποσες

[for tilda swinton*]

είναι πάλι αργά κι όμως θέλω νά 'ρθεις κι απόψε. να σου βγάλω τις φωτογραφίες που λέγαμε. να το ξενυχτήσουμε πάλι. τόσα πράγματα τόσες μουσικές τόσα βιβλία -χώρια τα εφήμερα έντυπα, γιά να μη μιλήσουμε γιά το μεροκάματο- πού να προλάβει υπναράς σαν κι εμένα

κοινοτοπίες - ας μην αγχωνόμαστε. πάντα κάτι προφανές θα χάνεται - και κάτι άλλο θα κερδίζεται υπογείως, αόρατο

θά 'ρθεις;


* άσχετο - αλλά η ομορφιά της [στα όσκαρ] μ΄ έχει στοιχειώσει πάλι. και τα λόγια της περί μοναξιάς: 'η μοναξιά. η μοναξιά είναι το ζήτημα. η μοναξιά είναι το τελευταίο μεγάλο ταμπού. αν δεν αποδεχτούμε τη μοναξιά, τότε ο καπιταλισμός κερδίζει το παιχνίδι με άνεση. διότι όλο το κόλπο του καπιταλισμού είναι να πείθει τους ανθρώπους να ξεχνάνε, προσφέροντάς τους διαρκώς αντιπερισπασμούς, να τους παραμυθιάζει ότι μπορείς να το κάνεις καλύτερα. δεν είναι αλήθεια όμως'. και η πολυερωτικότητά της

[δυό υποκλίσεις]

στην vanessa redgrave: μ' αυτό το πρόσωπο που στα λίγα λεπτά που γεμίζει την οθόνη φανερώνει την σχεδόν απάνθρωπη -όσο ανθρώπινη- τέχνη της, απογειώνει -εξιλεώνει πες- το πολλαπλώς προβληματικό atonement

στην hanna schygulla: με την λιγωτική ομορφιά -της όψης που πάνω της περνούν τα πάντα αστραπιαία- να έχει βαθύνει με τον χρόνο, στηρίζει διακριτικά -ίση μεταξύ ίσων- το λιτό, δυνατό μέχρι την άκρη τ' ουρανού



[υ.γ.: οκ, εδώ και κάμποσα λεπτά κάθομαι απλώς και χαζεύω την φωτογραφία της συγκούλλα]

[where, then?]

ναι, ο καλλιτέχνης δεν 'είναι' πουθενά. δεν επαληθεύει τα αναμενόμενα από κοινό και κριτικούς, δεν γνωρίζει καν ο ίδιος τι είναι αυτά που φτιάχνει, και γιατί

νομίζω πως, μετά το καλλιγραφικό -αλλ' όχι χωρίς ενδιαφέρουσες πολιτικές αιχμές- hommage του far from heaven, με το i'm not there o haynes επιστρέφει στην διερεύνηση -ίσως καλύτερα: περιπλάνηση εντός- του χαρίσματος, της προέλευσης, της δημιουργίας και των ανθρώπινων σχέσεων του καλλιτέχνη, που είχε αριστοτεχνικά πλησιάσει στο velvet goldmine [μετά την πρώτη απόπειρα στο μεθυστικό poison]

έχουμε πάλι μιά αρχική σκηνή με καμαρίνια και [οικειοθελή] 'θάνατο' του καλλιτέχνη, μιάν ακόμα 'προδοσία' του κοινού του, την 'γενεαλογία' του [arthur rimbaud, woody guthrie], την κομβική μορφή της συντρόφου -ενδεχομένως εξίσου ταλαντούχας με αυτόν, αλλ' -εξ ορισμού;- αδυνατούσας να τον 'κατανοήσει' [;] ή να του συμπαρασταθεί- [εδώ η charlotte gainsbourg αντικαθιστά την toni collette: γιά μένα -λάτρη της cate blanchett ωστόσο-, η καλύτερη ερμηνεία της ταινίας], τον εφιαλτικό περίγυρο [δημοσιογράφοι κ.λπ.], την δύναμη της πολιτικής να τσακίζει την τέχνη και την αδυναμία της τέχνης να επηρεάζει -ό,τι και να λέμε ή να θέλουμε- την πολιτική [ενδιαφέρουσα η ρητή πιά εμφάνιση εδώ της μορφής του ρήγκαν μες στις φωτογραφίες των περιοδικών του '60]

ίσως όμως εδώ η εικόνα να είναι ακόμα πιό σκληρή: δεν υπάρχει, ούτε παροδικά, η παρήγορη μορφή της 'αδελφής ψυχής' -παρ' ίσως μόνο εν μέρει, μέσω των αναμνήσεων της julianne moore/alice fabian/joan baez- ούτε του πιστού, συμπάσχοντος και μόνου βαθύτατα εννοούντος θαυμαστή [ο christian bale στο v.g.]

ναι, τα πράγματα είναι χαοτικά, γκροτέσκα, γυμνά

[αξέχαστα λόγια]

joe bradley [gregory peck]: you should always wear my clothes
princess ann [audrey hepburn]: it seems i do

william wyler, roman holiday, 1953

[με ευχαριστίες γιά την έμπνευση στην εύα εξάρχου - την οποία και προσκαλώ -μαζί με τους: m.hulot, honest thief, northaura, georges le nonce, amvro, bi bi my darling, un certain plume, φάλτσο, τέλος κόσμου, νίκο ξυδάκη, δημήτρη αθηνάκη και γιάννη νένε- στο παίγνιο των αξέχαστων -off the top of your head!- διαλόγων από κινηματογραφικές ταινίες]

[blue[berry] becomes her]

τις προάλλες καθώς αναπολούσαμε με τον α. το 2046 που, σε αντίθεση με τον περισσότερο κόσμο, μας είχε αρέσει πολύ, ίσως και περισσότερο -το 'αδύναμο' και φλύαρο αυτό- από το λεπτουργημένο in the mood for love [κάποτε ωστόσο θέλω να ξανασκεφτώ την θέση όχι μόνο της επίσκεψης στο ανγκόρ βατ, αλλά και των τελευταίων πολιτικών πλάνων], συνειδητοποίησα ποιά άλλη ταινία ανακαλούσε: το σολάρις του ταρκόφσκι

ε τότε λοιπόν το my blueberry nights είναι η θυσία του wong kar wai [συγγνώμη αλλά μ' έχει επηρεάσει λίγο το θρασύ τρελλούτσικο χιούμορ των κριτικών του γκοντάρ]

ευτυχώς εδώ κανείς δεν θυσιάζεται. δυό πεθαίνουν βέβαια, μακρυά απ' τις γυναίκες της ζωής τους - δυό γυναίκες κλαίνε πενθώντας - σε καθένα από τα τέσσερα 'επεισόδια' υπάρχoυν τρία πρόσωπα [1+1+1, ή 1+1+(2 x 0,5)] - κοντολογίς νομίζω πολύ περισσότερη σκέψη και σχεδιασμός έχει κρυφτεί κάτω από την ομορφιά των πλάνων και των χρωμάτων [που ωστόσο υπηρετούν την ταινία, και δεν είναι auteurish διακόσμηση ή αμήχανο παραγέμισμα, όπως -φευ- στο paranoid park του αγαπημένου gus van sant... [τον φάγαν τα παρίσια: ας ξαναξεχάσουμε επί τη ευκαιρία το embarrassing -παρά την ζεστή marianne- 'επεισόδιό' του στο paris je t' aime...]], τις χαμηλόφωνα θηριώδεις ερμηνείες του jude law, του david strathairn και της ζαλιστικά -poison bubblegum- πανέμορφης rachel portman, τα μαγνητικά περάσματα της πιό γαμησάμπλ γυναίκας της οθόνης σήμερα, rachel weisz [που ο σκηνοθέτης δεν διστάζει να την 'εκδικηθεί' βγάζοντάς την έως και άσχημη, ειδικά στον πολύ δύσκολο, και δικαιολογημένα όχι παντελώς επιτυχημένο, μονόλογό της]. ανάμεσά τους σοκάρει στην αρχή η ελαφρώς μαϊμουδίσια φατσούλα της norah jones [είμαι τωόντι προκατειλημμένος και κατά της 'ευκολούτσικης' μουσικής της], η αδέξια 'ηθοποιία' - αλλ' αφενός φτιάχνει [την συνηθίζεις] στην πορεία, αφετέρου ίσως δεν είναι παρά μιά 'οθόνη' γιά τους υπόλοιπους χαρακτήρες

κατά έναν περίεργο τρόπο, όσο περισσότερο την σκέφτομαι, τόσο πιστότερα με συντροφεύει αυτή η ταινία